Indywidualne porady prawne
Autor: Iryna Kowalczuk • Opublikowane: 2016-11-25 • Aktualizacja: 2022-05-13
Tydzień temu zostałam opiekunem prawnym ubezwłasnowolnionej całkowicie kuzynki – przebywa ona w domu pomocy społecznej. Jej rodzice zmarli niecałe dwa lata temu, oboje w jednym dniu. Pozostawili po sobie mieszkanie. Mieli jeszcze syna, który też już nie żyje. On był po rozwodzie, miał dwóch synów, z którymi ani zmarły, ani nikt z naszej rodziny nie utrzymywał kontaktów. Nawet nie wiem, gdzie ich szukać. Jak wobec tego wygląda dziedziczenie osoby ubezwłasnowolnionej? Czy sąd może ustanowić moją kuzynkę jedynym spadkobiercą po śmierci jej rodziców? Jak mam dalej, jako jej opiekun prawny, postępować? Jak załatwić wszelkie sprawy związane z tym spadkiem?
Osoba ubezwłasnowolniona całkowicie nie ma zdolności do czynności prawnych. Posiada natomiast zdolność prawną. Oznacza to, że prawo do dziedziczenia osoby ubezwłasnowolnionej całkowicie i osoby posiadającej pełną zdolność do czynności prawnej są takie same.
W szczególności osoba ubezwłasnowolniona może być spadkobiercą, również testamentowym.
Jako że zmarli rodzice ubezwłasnowolnionej całkowicie nie pozostawili testamentów, to po ich śmierci ma miejsce dziedziczenie ustawowe.
Art. 931 § 1 Kodeksu cywilnego (K.c.) wskazuje, iż w pierwszej kolejności powołane są z ustawy do spadku dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek; dziedziczą oni w częściach równych. Jednakże część przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż jedna czwarta całości spadku.
Stosownie do powyższego przepisu spadek po rodzicach ubezwłasnowolnionej całkowicie nabyli ona i jej brat (jeśli brat zmarł przed rodzicami, to jego udział dziedziczą jego zstępni (czyli dzieci), każdy po 1/2 udziału w spadku.
Brak zdolności do czynności prawnych powoduje, że czynności prawnych za ubezwłasnowolnionego dokonuje jego opiekun prawny.
Zobacz również: Odrzucenie spadku przez osobę niepełnosprawną
Pani jako opiekun może reprezentować ubezwłasnowolnioną w toku postępowania o stwierdzenie nabycia spadku czy dział spadku.
Z uwagi na to Pani jako opiekun prawny osoby ubezwłasnowolnionej, należycie dbając o jej interesy i majątek, powinna wystąpić do sądu z wnioskiem o stwierdzenie nabycia spadku po zmarłych, a następnie o dział spadku (jeśli spadek odziedziczy oprócz córki zmarłych, również ich syn (ewentualnie jego zstępni).
W celu stwierdzenia nabycia spadku należałoby skierować do właściwego sądu wniosek o stwierdzenie nabycia spadku. W grę wchodziłoby stwierdzenie nabycia spadku po dwóch spadkodawcach. W zasadzie wniosek o stwierdzenie nabycia spadku powinien dotyczyć nabycia spadku po jednym, określonym spadkodawcy. Obowiązujące przepisy nie wyłączają jednak możliwości połączenia kilku wniosków i rozpoznania ich w jednym postępowaniu. Możliwe jest więc połączenie postępowania i wydanie postanowienia odnośnie kilku osób kolejno po sobie dziedziczących.
Zobacz również: Majątek osoby ubezwłasnowolnionej po jej śmierci
W jednym wniosku można więc domagać się stwierdzenia nabycia spadku po matce i ojcu kuzynki. Dopuszczalne jest takie połączenie żądań, pod warunkiem że właściwość sądu jest uzasadniona dla każdego żądania. Sądem właściwym jest sąd ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy. W związku z tym, jeśli rodzice kuzynki mieli takie samo miejsce zamieszkania, możliwe będzie przeprowadzenie obu postępowań w ramach jednego wniosku.
We wniosku należałoby jednak wyraźnie zaznaczyć, że chodzi o stwierdzenie nabycia spadku po dwóch spadkodawcach.
Wniosek taki powinien zawierać ponadto:
Do wniosku należy również dołączyć odpisy wniosku w ilości odpowiadającej liczbie uczestników postępowania. W tym przypadku jedynymi uczestnikami postępowania będą zstępni brata kuzynki. Wniosek należy opłacić znakami opłaty sądowej lub przelewem w kwocie 50 zł (jeżeli wniosek obejmuje więcej niż jednego spadkodawcę – po 50 zł od każdego spadkodawcy).
Po złożeniu kompletnego wniosku sędzia wyznacza rozprawę, na którą wzywa wnioskodawcę i uczestników postępowania. Pouczenie o obowiązku lub braku obowiązku stawiennictwa w sądzie znajdzie się na wezwaniu na rozprawę.
Co w sytuacji, jeżeli ma Pani problem z odnalezieniem spadkobierców? Wraz z wnioskiem o stwierdzenie nabycia spadku należy złożyć wniosek o poszukiwanie pozostałych spadkobierców przez ogłoszenie w prasie.
W praktyce często zdarzają się sytuację, gdy nie ma możliwości ustalenia spadkobierców, ponieważ np. część spadkobierców przebywa za granicą, nie jest znany ich adres. Zachodzą tutaj dwie sytuacje:
Zgodnie z art. 672 K.p.c. „jeśli zapewnienie spadkowe nie było złożone albo jeżeli zapewnienie lub inne dowody nie będą uznane przez sąd za wystarczające, postanowienie w sprawie o stwierdzenie nabycia spadku może zapaść dopiero po wezwaniu spadkobierców przez ogłoszenie”.
Zgodnie z art. 673 „ogłoszenie powinno zawierać:
Ogłoszenie powinno być umieszczone w piśmie poczytnym na całym obszarze państwa i podane publicznie do wiadomości w miejscu ostatniego zamieszkania spadkodawcy na tym obszarze, w sposób w miejscu tym przyjęty. „Jeżeli wartość spadku jest nieznaczna, sąd może zaniechać umieszczenia ogłoszenia w piśmie″ (art. 674 § 2). W praktyce ogłoszenie umieszcza się np. w „Rzeczpospolitej” oraz w „Monitorze Sądowym i Gospodarczym”.
Następnie trzeba poczekać 6 miesięcy (liczy się od daty ukazania się ogłoszenia w „Monitorze Sądowym i Gospodarczym”). Sąd wyznacza rozprawę, na którą wezwie także osoby, które wskutek ogłoszenia zgłosiły żądanie i podały miejsce zamieszkania. „Jeżeli w ciągu 6 miesięcy od dnia ogłoszenia o wezwaniu spadkobierców nikt nie zgłosi nabycia spadku albo zgłosiwszy je, nie udowodni go na rozprawie, sąd wyda postanowienie stwierdzające nabycie spadku tylko na rzecz tych spadkobierców, których prawa zostały wykazane” (art. 676 K.p.c.).
Oznacza to, że sąd pomija w postanowieniu tych spadkobierców, których nie udało się odnaleźć i w Pani wypadku przyzna spadek w całości ubezwłasnowolnionej kuzynce.
Zobacz również: Rozporządzanie majątkiem osoby ubezwłasnowolnionej całkowicie
Jeśli masz podobny problem prawny, zadaj pytanie naszemu prawnikowi (przygotowujemy też pisma) w formularzu poniżej ▼▼▼
Indywidualne porady prawne
Uwaga!
Szanowni Państwo!
Nasi prawnicy nie odpowiadają na pytania zadawane w formie komentarza pod tekstem. Jeśli chcą Państwo powierzyć swój problem naszym prawnikom, prosimy kliknąć tutaj >>
Indywidualne Porady Prawne
Komentarze (0):