Jak sprawdzić, czy ojciec coś mi zostawił w spadku?
• Data: 2023-11-03 • Autor: Katarzyna Bereda
Jak pokazuje doświadczenie życiowe, nie zawsze rodzice i dzieci utrzymują bliskie i dobre relacje przez cały czas. Może się więc zdarzyć, że rodzic umiera, a dziecko tak naprawdę niewiele wie o życiu i majątku zmarłego. Oczywiste jednak jest, że ważną rolę odgrywają sprawy spadkowe – niezależnie od więzi w rodzinie. Dzisiaj zastanowimy się, jak sprawdzić spadek po ojcu. Czy są sposoby, by dowiedzieć się czegoś więcej o majątku spadkowym po rodzicu? Te wątpliwości będziemy chcieli rozwiać w oparciu o poradę udzieloną naszemu klientowi, panu Markowi, który zwrócił się do nas z następującym problemem:
Chciałbym się dowiedzieć, czy odziedziczyłem coś po moim zmarłym ojcu. Od wielu lat mieszkam za granicą i przez ten czas moje kontakty z ojcem nie były zbyt częste, co wynikało z jego kolejnego ożenku i faktu, że jego żona za mną nie przepadała. Jak sprawdzić, czy ojciec coś mi zostawił? Czy powinienem dopełnić jakichś formalności? Tata zmarł miesiąc temu, ale pogrzeb będzie dopiero za 3 tygodnie, czy powinienem z tymi sprawami poczekać do pogrzebu.
Stały pobyt za granicą a sprawa spadkowa w Polsce
Uroczystości pogrzebowe nie mają co do zasady znaczenia w przypadku spadkobrania, dlatego – chcąc ewentualnie podjąć decyzję o przyjęciu lub odrzuceniu spadku, wyjawienia składników należących do masy spadkowej – powinien Pan rozpocząć procedurę spadkobrania jak najszybciej. Jeżeli posiada Pan jakikolwiek kontakt z żoną Pana taty, proponuję rozpocząć rozmowę właśnie z nią i wskazać, iż chce Pan rozpocząć procedurę nabycia spadku. To najszybszy wstępny sposób, by dowiedzieć się i sprawdzić, czy dostanie Pan spadek.
Jeżeli mieszka Pan poza granicami kraju i nie chce Pan przyjeżdżać, może Pan ustanowić pełnomocnika i zainicjować sprawę w sądzie. W pierwszej kolejności podnoszę, iż po powzięciu informacji, co należy do masy spadkowej oraz czy tata posiadał zadłużenia – w przypadku braku porozumienia z macochą pomocny może okazać się wykaz inwentarza – należy zdecydować, czy przyjmie Pan spadek, czy go odrzuci, co związane jest z zachowaniem terminu. Do droga do sprawdzenia spadku po ojcu.
Oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku
Zgodnie z treścią art. 1015 § 1 Kodeksu cywilnego (K.c.): Oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku może być złożone w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania. Ustawodawca w art. 1015 K.c. ustanawia termin, w ciągu którego potencjalny spadkobierca powinien się zdeklarować, czy spadek przyjmuje, czy też go odrzuca. Oświadczenie woli powinno być złożone w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania (art. 1015 § 1 K.c.).
Pod pojęciem „dowiedzenie się o tytule powołania” należy rozumieć stan faktyczny, z którego wynika powołanie spadkobiercy. Podstawowymi jego elementami są: powzięcie przez spadkobiercę wiadomości o śmierci spadkodawcy i pozytywna wiadomość o faktach, z których wynika jego powołanie do spadku. Zgodnie natomiast z treścią art. 1012 K.c. – spadkobierca może bądź przyjąć spadek bez ograniczenia odpowiedzialności za długi (przyjęcie proste), bądź przyjąć spadek z ograniczeniem tej odpowiedzialności (przyjęcie z dobrodziejstwem inwentarza), bądź też spadek odrzucić. Zatem na podjęcie decyzji ma Pan 6 miesięcy od czasu powzięcia informacji o tytule powołania, a więc od powzięcia informacji o śmierci taty. Jeżeli zdecyduje się Pan na przyjęcie spadku – czy to wprost, czy z dobrodziejstwem inwentarza, należy rozpocząć postępowanie spadkowe.
Wniosek o stwierdzenie nabycia spadku
Zgodnie bowiem z treścią art. 1025 § 1 K.c. – sąd na wniosek osoby mającej w tym interes prawny stwierdza nabycie spadku przez spadkobiercę. Notariusz na zasadach określonych w przepisach odrębnych sporządza akt poświadczenia dziedziczenia. Stwierdzenie nabycia spadku następuje na wniosek i – co do zasady – w postępowaniu o stwierdzenie nabycia spadku. Celem tego postępowania jest ustalenie wszystkich spadkobierców, którzy doszli do dziedziczenia (art. 677 § 1 K.p.c.). Uczestnikami postępowania o stwierdzenie nabycia spadku są bowiem wszystkie osoby, które mogą być uznane za zainteresowane – czyli, jak wskazałam, spadkobiercy ustawowi. Zgodnie z art. 670 Kodeksu postępowania cywilnego (K.p.c.) sąd bada w postępowaniu o stwierdzenie nabycia spadku, kto jest spadkobiercą, a także czy spadkodawca pozostawił testament. Sąd może przy tym wezwać osobę, co do której zostanie uprawdopodobnione, że dysponuje testamentem, do złożenia tego dokumentu. W takim przypadku sąd dokona otwarcia i ogłoszenia testamentu. Wniosek należy złożyć w sądzie rejonowym ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy lub skierować sprawę do dowolnego notariusza. Jeżeli jest Pan z macochą w konflikcie lub nie może Pan przyjechać do kraju, pozostaje jedynie droga sądowa, albowiem w przypadku spadkobrania u notariusza konieczna jest Państwa osobista obecność.
Zobacz również: Podział mieszkania po śmierci ojca
Stwierdzenie nabycia spadku – dokumenty
Do wniosku należy dołączyć skrócony odpis aktu zgonu spadkodawcy, skrócone odpisy aktów urodzenia uczestników postępowania, a w przypadku zawarcia związku małżeńskiego także skrócone odpisy aktów małżeństwa. Należy złożyć testament – najlepiej oryginał, albowiem sąd może zakwestionować kopię. Łączna opłata od wniosku to 100 zł oraz 5 zł. Niniejsze postępowanie jest niezależne od organizacji pochówku. W dalszej części, kolejnym etapem postępowania może być dział spadku, w którym dokonają Państwo działu posiadanej masy spadkowej.
Zobacz również: Brak kontaktu z ojcem a spadek
Przykłady
Przykład 1
Niedawno zmarł pan Tomasz, który był skłócony ze swoimi dziećmi od kilku lat. O jego śmierci syn i córka dowiedzieli się od partnerki ojca. Ponieważ pozostają z nią w konflikcie, by sprawdzić spadek, udają się do sądu. Robią spis inwentarza i dowiadują się, że po ojcu została działka. Zgodnie z dziedziczeniem testamentowym staną się jej współwłaścicielami po 1/3, gdyż matka umarła, a z nową partnerką ojciec był w związku nieformalnym.
Przykład 2
Pani Kasia przed laty wyprowadziła się od rodziców na drugi koniec Polski. Dowiedziała się, że ojciec zmarł. Teraz zastanawia się, jak sprawdzić spadek po ojcu. Niedługo później jednak jej starszy brat wnosi do sądu sprawę spadkową i do pani Kasi przychodzi zawiadomienie, że jest powołana do spadku. Dalsza sprawa toczy się zgodnie z Kodeksem cywilnym.
Podsumowanie
Po śmierci ojca dzieciom co do zasady przysługuje prawo do spadku – podobnie jak ich matce, o ile żyje. O powołaniu do spadku można dowiedzieć się od najbliższych, uzyskując informację o śmierci rodzica i stanie jego majątku. Jeśli z różnych przyczyn tej wiedzy się nie otrzyma, są inne metody, jak sprawdzić, czy dostało się spadek.
Porady prawne online w sprawach spadkowych
Jeśli dotyczy Cię podoba sytuacja – Twój rodzic zmarł i chcesz sprawdzić powołanie do spadku, warto opisać swój problem specjaliście. Nawet jeśli kontakt z ojcem był utrudniony lub zerwany, da się dowiedzieć, czy pozostawił jakiś majątek. Wówczas oczywiście dochodzi do dziedziczenia – na podstawie ustawy, testamentu lub powstaje roszczenie o zachowek.
Nie wahaj się dłużej i w razie niejasności prawnych opisz swój problem, korzystając z formularza umieszczonego pod tym tekstem.
Źródła:
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Katarzyna Bereda
Adwokat, absolwentka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego – pracę magisterską napisała z prawa pracy. Podczas studiów odbyła liczne praktyki, zarówno w sądach, jak i w kancelariach adwokackich. Aplikację adwokacką rozpoczęła w 2015 roku. W marcu 2018 roku przystąpiła do egzaminu zawodowego, uzyskując jeden z najlepszych wyników w izbie zielonogórskiej i w konsekwencji kończąc aplikację adwokacką z wyróżnieniem. Specjalizuje się w prawie rodzinnym, cywilnym, zobowiązaniach, prawie spadkowym, prawie gospodarczym i spółkach prawa handlowego.
prawnicy z dużym doświadczeniem
Zapytaj prawnika
