Pobyt w zakładzie karnym za granicą a spadek z długami w Polsce

Odrzucenie spadku lub przyjęcie z dobrodziejstwem inwentarza 

Kwestia odpowiedzialności za zobowiązania zmarłego jest zawsze problematyczna. Odnosząc się do przedstawionej sprawy, należy wskazać, że przyjmując spadek po zmarłym w sposób prosty, przyjmuje się go w stanie czynnym, czyli majątek, oraz biernym – czyli zadłużenie. Jedynym sposobem, aby nie odziedziczyć długów po zmarłym, jest odrzucenie spadku. Jest jeszcze możliwość przyjęcia spadku z dobrodziejstwem inwentarza, w którym to Pani mąż jako potencjalny spadkobierca lub komornik sądowy sporządza wykaz lub spis inwentarza i wtedy dziedziczy się długi po zmarłym, ale tylko do wysokości czynnego spadku. Czyli jeśli długów jest np. 40 tys. zł, a majątku 60 tys., to dziedziczy się zobowiązania do tej wysokości, zaś w pozostałej części jest się z nich zwolnionym. Nie ma takiej możliwości, aby przyjąć spadek w sposób prosty i nie odziedziczyć długów. Biorąc jednak pod uwagę treść zapytania, wskazać należy, że spadek po Pani teściu to raczej same długi, zaś majątku nie ma albo jest znikomy. W takiej sytuacji również nieopłacalne będzie ewentualne przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza, bowiem koszty tego postępowania będą musiały być zaspokojone. Należności te wynoszą aktualnie około 1000 zł, a jeśli w skład spadku wchodzi nieruchomość, to dodatkowe koszty stanowi wydatek rzędu około 1500 zł na opinię biegłego sądowego, który ustali wartość majątku. Dlatego najbezpieczniej spadek odrzucić bez wchodzenia w szczegóły.

Zobacz również: Odrzucenie spadku a wezwanie do sądu

Dziedziczenie w braku zstępnych spadkodawcy

W Państwa sytuacji nie mamy testamentu, więc dziedziczenie odbywa się zgodnie z ustawą, czyli z Kodeksem cywilnym (K.c.). W pierwszej kolejności do dziedziczenia – tak samo jak dawniej – są uprawnione osoby najbliższe spadkodawcy, czyli jego małżonek oraz dzieci. Dziedziczą nadal w częściach równych, przy czym część przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż 1/4 całości spadku (art. 931 § 1 K.c.), jeżeli dziecko spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego dzieciom w częściach równych. Przepis ten stosuje się odpowiednio do dalszych zstępnych (art. 931 § 2 K.c.) i dalej w braku zstępnych (dzieci i wnuków) spadkodawcy powołani do spadku z ustawy są jego małżonek i rodzice (art. 932 § 1 K.c.).

Pani mąż, jako dziecko zmarłego, jest uprawniony do dziedziczenia i to już na samym początku. Aby nie odziedziczyć długów, należy odrzucić spadek po zmarłym ojcu. Odrzucenia spadku można dokonać przed sądem lub przed notariuszem. Ważne, aby dochować odpowiedniego terminu. Termin wynosi 6 miesięcy. Jednak jest on liczony od daty powołania do spadku, czyli nie dla każdego biegnie od daty zgonu spadkodawcy. Dla spadkobiercy ustawowego będzie to z reguły dzień dowiedzenia się o śmierci spadkodawcy. Ponadto może to być np. dzień, w którym spadkobierca powołany w dalszej kolejności dowiedział się o odrzuceniu spadku przez osoby wyprzedzające go przy dziedziczeniu ustawowym, a także dzień, w którym dowiedział się o prawomocnym orzeczeniu o niegodności dziedziczenia takich osób. W Państwa sytuacji będzie to dzień, w którym Pani mąż dowiedział się o tym, że zmarł jego ojciec. Dlatego należy jak najszybciej złożyć takie oświadczenie. Fakt, czy do spadku należy jakikolwiek majątek, jest nieistotny, bowiem można odziedziczyć nawet same długi.

Złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku możliwe również za granicą

Co do kwestii samego złożenia oświadczenia o odrzuceniu spadku wskazać należy, że oświadczenie powinno zawierać, zgodnie z art. 641 K.c.

Oświadczenie może zostać złożone również przed konsulem w miejscu zamieszkania. Konsul sporządza poświadczenie podpisu na sporządzonym oświadczeniu o odrzuceniu spadku, w którym wskazuje się ww. dane adresowe oraz dane pozostałych spadkobierców. Takie oświadczenie można również złożyć przed zagranicznym notariuszem i zaopatrzyć je w klauzulę apostille – tak zalegalizowane będzie wywierało skutki prawne w Polsce, o ile w swojej treści będzie zgodne z polskimi przepisami. I oczywiście oświadczenie o odrzuceniu spadku po zmarłym może zostać przesłane do sądu spadku za pośrednictwem poczty, wskazując jako adres do doręczeń adres pobytu za granicą. Do oświadczenia trzeba dołączyć przede wszystkim odpis aktu zgonu zmarłego i wymienienie dalszych spadkobierców ze wskazaniem ich adresów, o ile są Pani mężowi znani. Gdy zajdzie zaś konieczność przesłuchania Pani męża, to sąd może zwrócić się o pomoc organu za granicą celem przesłuchania męża, jednak oświadczenie będzie skuteczne i uchroni męża przed długami. W przypadku niezłożenia oświadczenia spadek dziedziczy się z dobrodziejstwem inwentarza.

Zobacz również: Spadek w Polsce a spadkobierca za granicą

Decyzja o spadku z uwzględnieniem dalszego dziedziczenia przez nieletnie dzieci

Podsumowując: osoba przebywająca w zakładzie karnym (nawet za granicą) może złożyć oświadczenie o odrzuceniu spadku. Jeśli Pani mąż nie wykona żadnej czynności w ciągu 6 miesięcy – czyli nie odrzuci spadku ani go nie przyjmie – w świetle prawa po upływie wskazanego terminy przyjmie spadek z dobrodziejstwem inwentarza. Jak wskazałem, koszty takiego postępowania są różne i wahają się od 500 zł do 1500 zł lub więcej, jeśli w skład majątku wchodziłaby nieruchomość. Tak więc mąż musiałby ponieść te koszty. Korzystny aspekt przyjęcia spadku z dobrodziejstwem inwentarza jest taki, że zadłużony spadek nie przejdzie na zstępnych, czyli na Państwa dzieci. Nie będzie więc potrzeby odrzucania spadku w ich imieniu.

Zobacz również: Jak zrzec się spadku będąc za granica?

Masz podobny problem prawny? Opisz nam swoją spawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.