Porady Prawne przez internet

Masz problem związany z zachowkiem?
Opisz swój problem i zadaj pytania.
(zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje)

Inwestycje w dom rodziców a uniknięcie zachowku

Autor: Michał Berliński • Opublikowane: 2020-09-14

Właścicielem nieruchomości zabudowanej budynkiem mieszkalnym jest mój tata. Jest schorowany i na dzień dzisiejszy nie jest w stanie podpisać żadnego dokumentu. W budynku mieszkam ja wraz z mężem i dziećmi oraz moi rodzice. Mam dwóch braci. Niestety stan zdrowia taty jest na tyle zły, że obawiam się, iż nie długo umrze. Według ustnych uzgodnień rodzinnych po śmierci taty nieruchomość ma przejść na moją własność (jednak nie ma na to żadnego dokumentu typu umowa darowizny lub testament). Mama chciałaby, aby po śmierci taty miała dożywotnią możliwość korzystania z domu. Bracia będą żądać zachowku. W 2016 roku zainwestowałam w dom i przeprowadziłam na swój koszt modernizację domu z rozbudową i wymianą dachu (miałam upoważnienie od taty, jestem wpisana jako inwestor w dokumentach, zaciągnęłam na ten cel kredyt, który nadal spłacam), wybudowałam również garaż na posesji. Inwestycje spowodowały wzrost wartości domu o 50%. Czy wartość poczynionych przez mnie inwestycji będzie odjęta od wartości wyceny schedy spadkowej? Jak najlepiej rozwiązać poniższą sytuację, tak abym została właścicielem domu po śmierci ojca i jednocześnie nie musiała wypłacać zachowku od wartości nieruchomości po modernizacji?

Masz podobny problem? Kliknij tutaj i zadaj pytanie.

Inwestycje w dom rodziców a uniknięcie zachowku

Jak rozumiem, nie ma takiej możliwości, aby tata stawił się u notariusza? Nie ma również możliwości, aby tata złożył świadome oświadczenie woli przez notariuszem, który to by pofatygował się do Państwa? Czy nieruchomość jest własnością tylko Pani taty, czy też również i mamy, czy ich wspólna?

Testament i zachowek – dom rodziców

Jeśli nie ma teraz możliwości darowizny domy na Pani rzecz, a tę czynność należy zrobić u notariusza, należy wskazać, że można też sporządzić testament, jednak ten będzie wiązał się z zachowkiem. Skoro tata nie może się aktualnie podpisać, można również mówić o testamencie ustnym.

Testament ustny z art. 952 Kodeksu cywilnego sporządza się w ten sposób, że spadkodawca oświadcza swoją wolę ustnie przy jednoczesnej obecności co najmniej trzech świadków. W takim przypadku musi istnieć obawa rychłej śmierci spadkodawcy albo takie okoliczności, kiedy zachowanie zwykłej formy testamentu jest niemożliwe lub bardzo utrudnione, np. w trudnych warunkach itp.

Treść testamentu

Następnie treść testamentu ustnego musi być stwierdzona – w dwojaki sposób, a więc przede wszystkim:

przed upływem roku od złożenia takiego testamentu, jeden z tych trzech świadków albo osoba trzecia spisze oświadczenie spadkodawcy, podając datę i miejsce oświadczenia testatora oraz datę i miejsce sporządzenia tego pisma, a pismo to podpiszą: spadkodawca i dwaj świadkowie albo wszyscy świadkowie,
jeśli w powyższy sposób treść testamentu tego nie została stwierdzona, to można w terminie 6 miesięcy od otwarcia spadku (zgonu testatora) stwierdzić treść testamentu już przed sądem, poprzez zgodne zeznania świadków, składane przed tym sądem; jeśli przesłuchanie wszystkich świadków (czyli trzech) nie jest możliwe bądź napotyka na trudne do przezwyciężenia przeszkody to sąd może poprzestać na zgodnych zeznaniach dwóch świadków.

Postępowanie po śmierci taty

Jeśli nie uda się sporządzić testamentu pisemnego, co byłoby bardzo pomocne, jak również ustnego – co jest bardziej problematyczne – ale mogłoby Pani pomóc, a tata umorze, należy wtedy złożyć do sądu spadku wniosek o stwierdzenia nabycia spadku lub też uzyskać od notariusza akt poświadczenia dziedziczenia. Zatem po przeprowadzeniu takiego postępowania lub uzyskaniu aktu od notariusza będzie Pani przypadała odpowiednia część tego co miał Pani tata. Cały majątek w przypadku braku innych zapisów, czyli testamentu, zostanie podzielony na wszystkich spadkobierców. Aby wskazać, co komu się należy, przeprowadzić tzw. dział spadku.

Nakłady na rozbudowę domu

Pozostałe zaś roszczenia takie jak np. Pani nakłady na nieruchomość czy inny majątek spadkowy należy uwzględnić w toku postępowania o dział spadku – gdzie powinna Pani żądać ich zwrotu solidarnie od pozostałych spadkobierców. Stosownie do art. 686 Kodeksu postępowania cywilnego w postępowaniu działowym sąd rozstrzyga także o wzajemnych roszczeniach między współspadkobiercami z tytułu poczynionych na spadek nakładów. Zgodnie z kolei z art. 1035 Kodeksu cywilnego – jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego oraz do działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych. Nieruchomość ta również wchodzi w skład spadku – będzie w Państwa ułamkowych udziałach. Aby określić, kto jest jej właścicielem i ją podzielić, jeśli się da, lub ustalić spłaty, należy przeprowadzić dział spadku.

Dział spadku i rozliczenie nakładów (kredytu) na dom rodziców

Dział spadku należy przeprowadzić przed sądem, gdy nie ma zgody co do sposobów podziału, lub przed notariuszem, gdy taka zgoda jest. Poczynione przez Panią i udowodnione nakłady spowodują, że obowiązek zapłaty zachowku będzie mniejszy, a w przypadku gdyby przewyższały wysokość spadku, zachowek nie będzie należny.

Jeśli masz podobny problem prawny, zadaj pytanie naszemu prawnikowi (przygotowujemy też pisma) – link do formularza z indywidualną pomocą prawną »

Podobne materiały