Spłata wierzycieli po przyjęciu spadku z dobrodziejstwem inwentarza

Postanowiłem przyjąć spadek z dobrodziejstwem inwentarza. Obecnie prowadzona jest wobec mnie egzekucja komornicza (potwierdzona sądownie). Kwota zadłużenia przekracza wartość stanu czynnego spadku. Oprócz tego wierzyciela są jeszcze inni (banki). Żaden z nich nie prowadzi jeszcze egzekucji. Czy wystarczy, że spłacę jednego wierzyciela, czy muszę spłacać długi proporcjonalnie?

Masz podobny problem? Kliknij tutaj i zadaj pytanie. Pomagamy w podobnych sprawach.

Spłata wierzycieli po przyjęciu spadku z dobrodziejstwem inwentarza

Kolejność spłacania wierzycieli ze spadku

Jeśli pośród wierzycieli spadku są tacy, którzy prowadzą już egzekucję, powinni oni zostać spłaceni w pierwszej kolejności. Wierzyciele nieprowadzący egzekucji winni zostać zaspokojeni w drugiej kolejności, o ile stan czynny spadku, wskazany w spisie inwentarza, na to zezwoli.

Kolejność zaspokajania wierzycieli zależy od tego, czy stan czynny spadku wystarczy na spłatę wszystkich znanych wierzycieli, czy też nie wystarczy. Kiedy długi spadkowe są niższe niż aktywa, spadkobiercy mogą spłacać wierzycieli w kolejności, w jakiej ci będą się zgłaszać. W sytuacji gdy wartość stanu czynnego spadku jest niższa niż wartość długów spadkowych, spadkobierca powinien – pomimo braku stosownego przepisu – kierować się kolejnością przewidzianą w art. 1025 Kodeksu postępowania cywilnego (w skrócie K.p.c.). Stanowisko takie zgodnie zajmują: orzecznictwo i doktryna prawnicza.

Poza tym spadkobierca ma obowiązek respektować szczególną kolejność zaspokajania roszczeń związanych z istnieniem rzeczowego zabezpieczenia należności (hipoteka, zastaw, zastaw rejestrowy).

Przepis art. 1025 K.p.c. określa kolejność podziału sumy uzyskanej z egzekucji. Wedle tego przepisu zaspokaja się wierzytelności w następujących dziesięciu kategoriach:

  1. koszty egzekucyjne;
  2. należności alimentacyjne;
  3. należności za pracę za okres ostatnich 3 miesięcy do wysokości najniższego miesięcznego wynagrodzenia, renty z tytułu odszkodowania za wywołanie choroby, niezdolności do pracy, kalectwa lub śmierci i koszty zwykłego pogrzebu dłużnika;
  4. należności zabezpieczone hipoteką morską lub przywilejem na statku morskim;
  5. należności zabezpieczone hipoteką, zastawem, zastawem rejestrowym, zastawem skarbowym;
  6. niezaspokojone wcześniej należności za pracę;
  7. należności, do których stosuje się przepisy Ordynacji podatkowej (składki ZUS, podatki, cła, inne należności publicznoprawne), o ile nie mieszczą się w kat. 5 (czyli np. nie są zabezpieczone w formie hipoteki przymusowej lub zastawu skarbowego);
  8. należności zabezpieczone prawem zastawu (tzw. zwykłego, określonego w Kodeksie cywilnym), które nie zostały zaspokojone wcześniej;
  9. należności wierzycieli, którzy prowadzili egzekucję;
  10. inne należności.

Po zaspokojeniu wszystkich należności ulegają zaspokojeniu kary pieniężne oraz grzywny sądowe i administracyjne (art. 1025 § 2 K.p.c.). Jeśli nie ma wierzytelności w danej kategorii (tzw. kategoria pusta), przechodzi się do kategorii następnej. Aby przejść do kolejnej kategorii, wszyscy wierzyciele kategorii wyższej muszą zostać zaspokojeni w całości.

Wierzyciel prowadzący egzekucję należy do kategorii dziewiątej, pozostali wierzyciele cywilnoprawni (inni niż Skarb Państwa, ZUS, jednostki samorządu terytorialnego z tytułu zaległych podatków i opłat) podlegają spłacie w ramach kategorii dziesiątej. Tak więc powinien Pan spłacić wierzyciela prowadzącego egzekucję, na ile stan czynny spadku na to pozwala, a pozostałych znanych wierzycieli poinformować o braku prawnej możliwości zaspokojenia ich należności. Może Pan przedstawić im spis inwentarza, wysokość długu w stosunku do egzekwującego wierzyciela, który przekracza ustalony stan czynny, oraz podać podstawę prawną spłaty (art. 1025 K.p.c.).

Masz problem prawny? Kliknij tutaj i zapytaj prawnika ›

Proporcjonalna spłata wierzycieli z jednej kategorii

Zaznaczam, że porada powyższa nie dotyczy sytuacji, gdyby spadek miał innych wierzycieli, np. publicznoprawnych (urząd skarbowy, ZUS). Wówczas należy obowiązkowo spłacić w całości daną kategorię, aby przejść do kategorii następnej.

Proporcjonalna spłata obejmuje tylko taką sytuację, kiedy wszyscy wierzyciele należą do jednej kategorii, a stan czynny spadku nie wystarczy, aby ich wszystkich spłacić. Wówczas należy ograniczyć wysokość wypłaty dla każdego z wierzycieli proporcjonalnie do udziału jego kwoty w kwocie, jaką dysponuje spadkobierca. Proporcję oblicza się w ten sposób, że porównuje się udział, w jakim należność konkretnego wierzyciela pozostaje, do sumy, która pozostaje w dyspozycji spadkobiercy.

Jeśli spadkobierca, który przyjął spadek z dobrodziejstwem inwentarza, spłacając niektóre długi spadkowe, wiedział o istnieniu innych długów spadkowych, ponosi on odpowiedzialność za te długi ponad wartość stanu czynnego spadku, jednakże tylko do takiej wysokości, w jakiej byłby obowiązany je zaspokoić, gdyby spłacał należycie wszystkie długi spadkowe (art. 1032 § 2 Kodeksu cywilnego; w skrócie K.c.). Spłacając należycie wszystkie długi spadkowe, postąpi Pan prawidłowo, zaspokajając wierzyciela z kategorii dziewiątej, zatem pozostali wierzyciele znani oraz ewentualnie ujawnieni później nie będą mogli skutecznie domagać się od Pana spłaty ich wierzytelności.

Wyjątek, który uzasadniałby Pana zaostrzoną odpowiedzialność z art. 1032 § 2 K.c., to przykładowo sytuacja zatajenia wierzycieli z kategorii wyższych niż dziewiąta. Informuję również, iż w równym stopniu z należnością podlegają zaspokojeniu odsetki. Dłużnik spełniając świadczenie, może żądać od wierzyciela pokwitowania (art. 462 K.c.). Jest to bardzo istotne uprawnienie dłużnika. Zalecam uzyskiwanie tego dokumentu od każdego z wierzycieli, niezależnie od jego kategorii, o ile pokwitowania wpłaty nie otrzyma Pan od komornika sądowego.

Zobacz również: Czy długi w urzędzie skarbowym ulegają przedawnieniu?

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.

Zapytaj prawnika - porady prawne online

Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje!
Wycenę wyślemy do 1 godziny
Anna Sochaj-Majewska

O autorze: Anna Sochaj-Majewska

Absolwent prawa na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Specjalizuje się w prawie zamówień publicznych oraz obsłudze prawnej firm. Zajmuje się również sporządzaniem projektów umów, uchwał, regulaminów, polityk oraz innych aktów. Jednocześnie, posiada także szerokie zainteresowania w innych dziedzinach prawa, pozwalające na udzielanie porad w zróżnicowanych stanach faktycznych i prawnych.


Porad przez Internet udzielają
prawnicy z dużym doświadczeniem

Zapytaj prawnika

Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje!
Wycenę wyślemy do 1 godziny
Zadaj pytanie »

eporady24.pl

prawo-budowlane.info

odpowiedziprawne.pl

rozwodowy.pl

Szukamy prawnika »