Wyliczenie zachowku dla rodzeństwa

Roszczenie o zachowek

Uprawnione do spadku po mamie są trzy osoby – Pani i dwoje rodzeństwa. Zmarła nie pozostawiła nic w spadku, a jedynie przed 12 laty uczyniła na Pani rzecz darowiznę.

Na wstępie wskazać należy, że substrat zachowku tworzy czysta wartość spadku powiększona o darowizny doliczane do spadku (art. 993 i nast. Kodeksu cywilnego; dalej „K.c.”).

Przedmiotowa darowizna została dokonana przed więcej niż dziesięciu laty, licząc wstecz od otwarcia spadku. W takiej sytuacji, po myśli art. 994 § 1 K.c., jej wartość co do zasady nie podlega doliczeniu do spadku przy obliczaniu zachowku, chyba że została dokonana na rzecz osób będących spadkobiercami albo uprawnionymi do zachowku. Z uwagi na to, iż jest Pani spadkobiercą – data darowizny nie ma znaczenia.

Jeżeli spadkodawca dokonał darowizny wyczerpującej cały spadek, uprawniony do zachowku może dochodzić od obdarowanego roszczenia o zachowek w granicach określonych w art. 1000 K.c.

Według konstrukcji przyjętej w Kodeksie cywilnym, roszczenie o zachowek ma zapewnić uprawnionemu realną korzyść, niezależnie od woli spadkodawcy, gdyż ten może go jej pozbawić jedynie w drodze wydziedziczenia, dopuszczalnego w wyjątkowych sytuacjach (art. 1008-1010 K.c.).

Zobacz również: Niesprawiedliwy zachowek

Warunki powołania się na zasady współżycia społecznego w celu zmniejszenia zachowku

Nie ma Pani podstaw aby obniżyć zachowek. Mimo, iż zgodnie z treścią wyroku Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 16 grudnia 2009 r., sygn. akt I ACa 896/09 1.Także w sprawach o zachowek można stosować przepis art. 5 k.c. 2. Dokonując osądu roszczenia o zachowek w aspekcie zasad współżycia społecznego trzeba mieć na uwadze, że celem instytucji zachowku jest ochrona interesów wymienionych w art. 991 § 1 k.c. majątkowych najbliższych członków rodziny przez zapewnienie im niezależnie od woli spadkodawcy, a nawet wbrew jego woli, roszczenia pieniężnego odpowiadającego ułamkowi wartości udziału w spadku, który by im przypadł przy dziedziczeniu ustawowym. Zastosowanie art. 5 k.c. nie może udaremniać celów przepisów o zachowku. Odwołanie do zasad współżycia społecznego winno raczej służyć ochronie zobowiązanego do zachowku w sytuacji, gdy jego wysokość będzie nadmierna np. w wyniku nagłych zmian ekonomicznych, czy innych niezależnych od spadkobiercy zjawisk wpływających na wartość spadku.

W Pani przypadku nie zachodzą takie okoliczności.

Zobacz również: Umowa dożywocia a spłata rodzeństwa

Obliczanie zachowku

Sąd Najwyższy w orzeczeniu z dnia 6 marca 2014 roku. Stwierdził w nim, że obliczanie zachowku następuje zawsze na podstawie stanu spadku z daty jego otwarcia (jest to chwila śmierci spadkodawcy), a według cen z chwili orzekania przez sąd.

Art. 996 k.c. zawiera regulację dotyczącą zaliczenia na poczet zachowku przysporzeń, jakie uprawniony do zachowku otrzymał od spadkodawcy. Co do zasady zaliczeniu na zachowek podlegają jedynie te darowizny, które według art. 993 – 995 k.c. zostały doliczone do spadku.

Jeśli jest Was troje spadkobierców, to udział spadkowy każdego z Was wyniósłby 1/3, a co za tym idzie – zachowek wynosi 1/2 tego co otrzymałoby się w spadku, a więc każdemu z rodzeństwa należy się 1/6 wartości mieszkania. Wartości z dnia obliczania zachowku.

Jeśli mieszkanie warte jest 100 tys., to zachowek wynosi 16 666,66 zł dla każdego z uprawnionego rodzeństwa.

Zobacz również: Zachowek dla brata

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.