Zadłużony ojciec - jak zabezpieczyć się przed jego długami?

Długi i zobowiązania po śmierci spadkodawcy

Pański ojciec posiada sporo zobowiązań finansowych i to zarówno po stronie osób prywatnych, jak i podmiotów komercyjnych. Należy więc pamiętać, że z chwilą śmierci spadkodawcy jego zgromadzony za życia majątek, ale też zaciągnięte zobowiązania mogą przejść na spadkobierców. Jeżeli osoba zmarła nie pozostawiła żadnego testamentu, to dziedziczenie może nastąpić w kolejności ustawowej. Należy pamiętać, że sama umowa kredytowa w dalszym ciągu pozostaje ważna. Ważny w tym miejscu jest moment zaciągnięcia zobowiązania.

Najlepszy sposób na uniknięcie spłaty długów

Jedyną metodą na całkowite uniknięcie spłaty długów jest odrzucenie spadku. W tym celu należy w terminie 6 miesięcy udać się do notariusza i złożyć oświadczenie o odrzuceniu spadku w całości Oświadczenie o odrzuceniu spadku może zostać złożone w sądzie spadku w toku postępowania o stwierdzenie praw do spadku lub w sądzie rejonowym, w którego okręgu znajduje się miejsce zamieszkania albo pobytu składającego oświadczenia lub przed notariuszem. Spadkobierca, który spadek odrzucił, zostaje wyłączony od dziedziczenia, tak jakby nie dożył otwarcia spadku i w związku z tym bank nie może domagać się od niego spłacenia nieuregulowanego przez zmarłego kredytu. Należy jednak w tym miejscu pamiętać, że taka decyzja jest nieodwracalna i odrzuca się cały spadek, tj. zarówno aktywa jak i pasywa.

Przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza

Mamy również możliwość złożenia oświadczenia o przyjęciu spadku z dobrodziejstwem inwentarza. Zgodnie bowiem z art. 1012 Kodeksu cywilnego (K.c.):

„Spadkobierca może bądź przyjąć spadek bez ograniczenia odpowiedzialności za długi (przyjęcie proste), bądź przyjąć spadek z ograniczeniem tej odpowiedzialności (przyjęcie z dobrodziejstwem inwentarza), bądź też spadek odrzucić.”

Dodatkowo zgodnie z art. 1031K.c.:

„W razie przyjęcia spadku z dobrodziejstwem inwentarza spadkobierca ponosi odpowiedzialność za długi spadkowe tylko do wartości ustalonego w wykazie inwentarza albo spisie inwentarza stanu czynnego spadku. Powyższe ograniczenie odpowiedzialności odpada, jeżeli spadkobierca podstępnie pominął w wykazie inwentarza lub podstępnie nie podał do spisu inwentarza przedmiotów należących do spadku lub przedmiotów zapisów windykacyjnych albo podstępnie uwzględnił w wykazie inwentarza lub podstępnie podał do spisu inwentarza nieistniejące długi.”

W tym miejscu należy pamiętać o konieczności sporządzenia wykazu inwentarza w sposób prawidłowy oraz jak najbardziej rzetelny. Sporządzanie samodzielnego wykazu inwentarza jest prawną nowinką, bowiem funkcjonuje w polskim systemie prawnym od kilku lat. Wcześniej, jak również i dziś, spisu inwentarza dokonywał komornik. Aktualnie również często komornicy dokonują owych spisów, a to z uwagi na fakt, iż rodzina zmarłych często nie ma pojęcia zarówno o ich majątku (choć częściej tę wiedzę ma), jak i o zobowiązaniach (tutaj niezwykle rzadko). Dzieje się tak, gdyż ludzie zaciągają zobowiązania wobec wielu podmiotów, te zaś równie często dokonują dalszych cesji wierzytelności lub sprzedaży tych zobowiązań do kolejnych podmiotów i ciężko wskazać prawidłowo właściciela długu.

„W wykazie inwentarza z należytą starannością ujawnia się przedmioty należące do spadku oraz przedmioty zapisów windykacyjnych, z podaniem ich wartości według stanu i cen z chwili otwarcia spadku, a także długi spadkowe i ich wysokość według stanu z chwili otwarcia spadku.” (art. 1031¹ § 3)

Zgodnie z tym przepisem – stan i wysokość długów należy podać według ich stanu z chwili otwarcia spadku. Wobec tego dotyczy to wszelkich zobowiązań, o których posiadał Pan wiedzę.

Zobacz również: Dziedziczenie długów po ojcu

Wykaz inwentarza

Wykaz może Pan złożyć przed notariuszem, a wtedy notariusz obejmuje wykaz protokołem i przesyła go do sądu spadku. Jeśli zdecyduje się Pan złożyć wykaz przed sądem, należy złożyć go na odpowiednim formularzu. Biorąc pod uwagę to, że wykaz inwentarza może być sporządzony przez samego spadkobiercę, w zasadzie powinien on wypełnić druk wykazu według własnej wiedzy i uznania. To, w jaki sposób spadkobierca uzyska wiedzę o majątku spadkodawcy, zostało mu pozostawione do swobodnej decyzji. Może się Pan więc posługiwać posiadaną już wiedzą, zdobytą z uwagi na bliskie więzi ze spadkodawcą, posiadanymi dokumentami, jak również dokumentami, które uzyska, przygotowując się do wykonania spisu (np. składając zapytania w bankach, urzędach itp.). Tak jak pisałem, musi Pan przy tym dochować należytej staranności, jednakże oczywiście nie musi Pan przecież przewidzieć wszystkiego.

„W razie ujawnienia po złożeniu wykazu inwentarza przedmiotów należących do spadku, przedmiotów zapisów windykacyjnych lub długów spadkowych pominiętych w wykazie inwentarza składający wykaz uzupełnia go. Do uzupełnienia wykazu stosuje się przepisy dotyczące składania wykazu inwentarza.” (art. 1031¹ § 4)

Oświadczenie o odrzuceniu spadku

Jeśli zaś chodzi o kwestię najprostszą, tj. odrzucenie spadku. Tak jak pisałem, odrzucić spadek można przed sądem lub przed notariuszem i jest to najlepsza opcja, jeśli Pański ojciec nie posiada majątku – bowiem wtedy i tak nie ma Pan co odziedziczyć, więc dzięki temu bezpiecznie uniknie Pan długów. Oświadczenie powinno zawierać:

„§ 1. Oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku powinno zawierać:

1) imię i nazwisko spadkodawcy, datę i miejsce jego śmierci oraz miejsce jego ostatniego zamieszkania;

2) tytuł powołania do spadku;

3) treść złożonego oświadczenia.

§ 2. Oświadczenie powinno również zawierać wymienienie wszelkich wiadomych składającemu oświadczenie osób należących do kręgu spadkobierców ustawowych, jak również wszelkich testamentów, chociażby składający oświadczenie uważał je za nieważne, oraz danych dotyczących treści i miejsca przechowania testamentów.

§ 3. Przy oświadczeniu należy złożyć wypis aktu zgonu spadkodawcy albo prawomocne orzeczenie sądowe o uznaniu za zmarłego lub o stwierdzeniu zgonu, jeżeli dowody te nie zostały już poprzednio złożone.

§ 4. Jeżeli oświadczenie złożono ustnie, z oświadczenia sporządza się protokół.” (art. 641 K.c.)

Wobec tego, jeśli Pan spadek odrzuci, nie będzie Pan, ani Pańska rodzina obciążona długami. Wskazać należy, że spadek muszą odrzucić również Pańskie dzieci, proszę o tym pamiętać. Jeśli zaś chodzi o spis inwentarza – jeśli majątku nie ma, nie opłaca się tego robić.

Wykup mieszkania bez ryzyka obciążenia go długami

Odnośnie zaś mieszkania, które może Pan wykupić – proszę ustalić w Agencji Wojskowej, czy może Pan wykupić to mieszkania w taki sposób, aby ojciec nie widniał jako właściciel, bowiem do tego mieszkania może wtedy zostać skierowana egzekucja komornicza. Najlepiej, aby załatwił Pan te sprawy póki Pański ojciec żyje, ale należy to zrobić tak, aby ojciec nie widniał w księdze wieczystej jako właściciel nieruchomości, dzięki temu uniknie Pan konieczności uregulowania tych należności, a następnie, gdy taty zabraknie, złożyć oświadczenie o odrzuceniu spadku.

Na koniec odnosząc się do niemożności spłaty długów przez ojca w razie choroby. Komornik będzie zapewne szukał jego innego majątku, jeśli taki jest. Jeśli nie, to zapewne umorzy postępowanie egzekucyjne na jakiś czas. Proszę jednak pamiętać, że umorzenie nie oznacza anulowania długów, wierzyciel może ponownie skierować sprawę na drogę egzekucji. Skoro Pański ojciec ma emeryturę, to komornik będzie zapewne dokonywał potrąceń z emerytury.

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.