Zasiedzenie udziału spadkowego

30-letni termin do nabycia w drodze zasiedzenia udziału w nieruchomości spadkowej

Nabycie przez jednego ze spadkobierców prawa do udziałów w nieruchomości pozostałych spadkobierców jest niezwykle trudne. Teoretycznie, aby nabyć prawo w drodze zasiedzenia, Pańska ciotka musiałaby wykazać, że przez 30 lat władała całą nieruchomością jak posiadacz samoistny.

Jak wskazuje Sąd Najwyższy w orzeczeniu z dnia 19 maja 1998 r. (sygn. akt. II CKN 770/97), w wypadku dziedziczenia nieruchomości spadkowej przez kilku spadkobierców spadkobierca władający nieruchomością spadkową z reguły staje się posiadaczem samoistnym w zakresie przypadającego mu prawa oraz dzierżycielem w zakresie pozostałych udziałów (art. 338 K.c.), chyba że w niedwuznaczny sposób ujawnia wolę samoistnego posiadania tej nieruchomości w sposób widoczny dla otoczenia i pozostałych spadkobierców.

Skoro Pana ojciec mieszkał w przedmiotowym lokalu do końca 1990 r., to 30-letni termin do nabycia w drodze zasiedzenia udziału w spadku Pańskiego ojca biegłby najwcześniej dopiero od początku 1991 r. Jest jednak wątpliwe, by ciotka wykazała, że już od początku 1991 r. władała cała nieruchomością jako posiadacz samoistny.

Posiadacz zależny

Pańska ciotka, jako posiadacz zależny (od 1991 r.) w stosunku do udziałów spadkowych brata, mogłaby przekształcić swoje posiadanie w posiadanie samoistne – prowadzące do zasiedzenia, ale skuteczność – z punktu widzenia zasiedzenia – takiego przekształcenia wymaga, aby posiadacz uczynił to jawnie: zamanifestował zmianę w sposób widoczny dla otoczenia. Zmiana nieuwidoczniona i nieuzewnętrzniona, ograniczająca się tylko do samej świadomości posiadacza, jest bezskuteczna.

Pozostaje wiec pytanie, w którym momencie Pańska ciotka zamanifestowała zmianę posiadania i zaczęła zachowywać się jak właściciel całego budynku. Dopiero od tego momentu można by liczyć 30-letni termin do zasiedzenia udziału w spadku. 

Nabycie spadku następuje z mocy prawa w momencie śmierci spadkodawcy. Domniemanie bycia spadkobiercą przysługuje jednak osobie, która uzyskała sądowe stwierdzenie spadku lub notarialne poświadczenie dziedziczenia

Zgodnie z art. 1025 Kodeksu cywilnego (w skrócie: K.c.):

§ 1. Sąd na wniosek osoby mającej w tym interes stwierdza nabycie spadku przez spadkobiercę. Notariusz na zasadach określonych w przepisach odrębnych sporządza akt poświadczenia dziedziczenia.

§ 2. Domniemywa się, że osoba, która uzyskała stwierdzenie nabycia spadku albo poświadczenie dziedziczenia, jest spadkobiercą.

Sądowe lub notarialne potwierdzenie dziedziczenia

Tak wiec mimo że dziedziczy Pan po ojcu, a tym samym wszedł Pan w jego prawa i obowiązki – w tym w prawo współwłasności budynku po dziadkach – musi Pan uzyskać sądowe stwierdzenie nabycia spadku lub notarialne potwierdzenie dziedziczenia po ojcu, by mógł Pan formalnie wykazać wejście w jego prawa.

Szczególnie atrakcyjnie czasowo przedstawia się możliwość uzyskania notarialnego poświadczenia dziedziczenia po ojcu, gdyż może Pan je uzyskać w ciągu jednego dnia.

Stwierdzenie nabycia spadku lub notarialne poświadczenie dziedziczenia będzie konieczne, aby mógł Pan brać udział w dziale spadków po dziadkach bez względu na to, czy dział nastąpiłby w sposób uzgodniony przez Pana i ciotkę przed notariuszem, czy też w postępowaniu sądowym.

Potwierdzenie, że jest Pan spadkobiercą po ojcu, jest też konieczne, aby wykazać, że jest Pan stroną w postępowaniu o zasiedzenie udziału w spadku. Wniosek o stwierdzenie zasiedzenia wytacza się przeciwko właścicielom nieruchomości – do których Pan należy.

Wniosek o podział spadku po dziadkach

Jako spadkobierca po ojcu może Pan wystąpić z wnioskiem o podział spadku po dziadkach. Będzie Pan jednak potrzebował potwierdzenia, że jest Pan spadkobiercą – tj. sądowego stwierdzenia nabycia spadku lub notarialnego poświadczenia dziedziczenia.

Sądowe postępowanie jest nawet bardziej opłacalne – tj. tańsze od działu spadku przed notariuszem, gdyż notariusz pobiera taksę notarialną – stanowiąca procent od wartości dzielonego majątku. W przypadku gdy w skład po dziadkach spadku wchodzi nieruchomość z budynkiem, taksa notarialna wyjdzie większa niż opłata sądowa.

Zgodnie z art. 51 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2005 r. Nr 167, poz. 1398 ze zm.), opłata stała od wniosku o dział spadku wynosi 500 zł, a jeżeli wniosek o dział spadku zawiera zgodny projekt działu spadku, opłata stała wynosi 300 zł.

Przerwanie biegu zasiedzenie udziału w spadku poprzez wniesienie o dział spadku

Złożenie do sądu wniosku o dział spadku spowoduje przerwanie biegu zasiedzenie udziału Pana ojca w budynku na rzecz ciotki.

Do samej rozprawy w postępowaniu o zasiedzenie nie musi się Pan specjalnie przygotowywać ani dokonywać dodatkowych formalności. Od momentu, gdy Pański ojciec wyprowadził się z przedmiotowego budynku, nie upłynęło jeszcze 30 lat, nie mogło więc dojść do zasiedzenia udziału Pana ojca. Właściwie wystarczy, by stawił się Pan na rozprawie i jeżeli nikt nie będzie kwestionował, że jest Pan spadkobiercą po ojcu (byłym współspadkobiercy), będzie mógł Pan brać udział w postępowaniu na prawach strony i podnieść zarzut, że nie upłynął jeszcze okres do zasiedzenia.

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.