Powołanie do spadku osoby która nie żyje - czy spadek przechodzi na dzieci?

• Autor: Tomasz Krupiński

Niedawno zmarła moja mama – była wdową. Zostawiła testament, w którym ja i mój brat (1) dziedziczymy 98% majątku, a drugi brat (2) 2%. Dodatkowo zostaliśmy z bratem (1) zobligowani do wypłaty równowartości 5 tys. i 12 tys. dolarów dzieciom brata (2), który miał otrzymać 2% spadku. Brat (2) zmarł 3 lata temu. Czy dzieciom brata (2) należy się coś oprócz tych pieniędzy? Czy mogą się starać o zachowek, a jeśli tak, to w jakiej wysokości? Dzieci brata otrzymały 10 lat temu darowiznę od mojej mamy. Czy można ją wliczyć do ewentualnego zachowku, jeśli będzie się należał? 

Masz podobny problem? Kliknij tutaj i zadaj pytanie. Pomagamy w podobnych sprawach.

Powołanie do spadku osoby która nie żyje - czy spadek przechodzi na dzieci?

Powołanie do spadku osoby, która już zmarła

Z opisu wynika, że Pani brat zmarł przed mamą. Taka sytuacja oznacza, że dzieci brata 2 przy spadkobraniu ustawowym weszłyby w jego miejsce. Ale tutaj mamy do czynienia ze spadkobraniem testamentowym. A nadto zapisem lub poleceniem na rzecz dzieci brata 2.

Testament mamy nadal jest ważny, mimo że jedna z osób powołanych w nim do dziedziczenia zmarła przed spadkodawcą, czyli zanim otworzył się spadek. Będzie ważny nawet wtedy, gdy z osób wskazanych w nim jako spadkobiercy tylko jedna będzie żyła dłużej niż spadkodawca. Jednakże części przypadającej na zmarłego wcześniej spadkobiercę testamentowego nie obejmą jego najbliżsi krewni, którzy dziedziczyliby po nim z mocy ustawy (tutaj dzieci brata 2).

W jego prawa nie będą również mogli wstąpić spadkobiercy ustawowi osoby, która sporządziła testament, bo skoro testator decyduje się przekazać majątek spadkobiercom testamentowym, to oznacza, że ma zamiar wyłączyć dziedziczenie ustawowe po sobie. Przeznaczony udział dla zmarłego wcześniej brata 2 przypadnie zatem pozostałym osobom wyszczególnionym w testamencie.

Zobacz również: Jak sprawdzić czy ktoś zostawił testament?

Zachowek dla dzieci zmarłego

Dzieci zmarłego brata 2 są spadkobiercami ustawowymi w zakresie w jakim dziedziczyłby brat 2. A to oznacza, że dzieci brata są uprawnione do zachowku po babci. Według Kodeksu cywilnego:

„Art. 991. § 1. Zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, należą się, jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli zstępny uprawniony jest małoletni – dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym, w innych zaś wypadkach – połowa wartości tego udziału (zachowek).

§ 2. Jeżeli uprawniony nie otrzymał należnego mu zachowku bądź w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny, bądź w postaci powołania do spadku, bądź w postaci zapisu, przysługuje mu przeciwko spadkobiercy roszczenie o zapłatę sumy pieniężnej potrzebnej do pokrycia zachowku albo do jego uzupełnienia”.

Brat byłby jednym z 3 spadkobierców po mamie. Przypadałoby mu 1/3 w spadku. Zatem należny zachowek dla dzieci wynosi:

  1. połowę tego, co miałby brat lub

  2. 2/3 tego, co miałby brat, o ile w dacie zgonu Pani mamy były małoletnie lub trwale niezdolne do pracy.

Co dolicza się do zachowku?

Przy obliczaniu zachowku nie uwzględnia się zapisów zwykłych i poleceń, natomiast dolicza się do spadku, stosownie do przepisów poniższych, darowizny oraz zapisy windykacyjne dokonane przez spadkodawcę. Konieczna jest ocena zapisów pod tym kątem.

„Art. 993. Przy obliczaniu zachowku nie uwzględnia się zapisów zwykłych i poleceń, natomiast dolicza się do spadku, stosownie do przepisów poniższych, darowizny oraz zapisy windykacyjne dokonane przez spadkodawcę.

Art. 994. § 1. Przy obliczaniu zachowku nie dolicza się do spadku drobnych darowizn, zwyczajowo w danych stosunkach przyjętych, ani dokonanych przed więcej niż dziesięciu laty, licząc wstecz od otwarcia spadku, darowizn na rzecz osób niebędących spadkobiercami albo uprawnionymi do zachowku.

§ 2. Przy obliczaniu zachowku należnego zstępnemu nie dolicza się do spadku darowizn uczynionych przez spadkodawcę w czasie, kiedy nie miał zstępnych. Nie dotyczy to jednak wypadku, gdy darowizna została uczyniona na mniej niż trzysta dni przed urodzeniem się zstępnego”.

A dalej:

„Art. 996. Zapis windykacyjny oraz darowiznę dokonane przez spadkodawcę na rzecz uprawnionego do zachowku zalicza się na należny mu zachowek. Jeżeli uprawnionym do zachowku jest dalszy zstępny spadkodawcy, zalicza się na należny mu zachowek także zapis windykacyjny oraz darowiznę dokonane przez spadkodawcę na rzecz jego wstępnego”.

Dodatkowo wskażę, że Pani i bat 1 jako samodzielnie uprawnieni do zachowku oraz powołani do dziedziczenia ponosicie odpowiedzialność za zapisy zwykłe i polecenia tylko do wysokości nadwyżki przekraczającej wartość udziału spadkowego, który stanowi podstawę do obliczenia należnego uprawnionemu zachowku.

Kwot niestety nie wskaże, bowiem nie znam wartości masy spadkowej. W skrócie – jeżeli dzieci były dorosłe i zdolne do pracy, zachowek wynosi razem połowę tego, co przypadłoby brat. Na poczet zachowku dla dzieci brata 2 zalicza się darowizny dla nich od babci.

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.

Zapytaj prawnika - porady prawne online

Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje!
Wycenę wyślemy do 1 godziny
Tomasz Krupiński

O autorze: Tomasz Krupiński

Randa prawny.


Porad przez Internet udzielają
prawnicy z dużym doświadczeniem

Zapytaj prawnika

Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje!
Wycenę wyślemy do 1 godziny
Zadaj pytanie »

eporady24.pl

prawo-budowlane.info

odpowiedziprawne.pl

rozwodowy.pl

Szukamy prawnika »